Қолынан орағы, аузынан батасы түспейтін қария
Альвира ПАЙЫСХАН, «Оңтүстік Қазақстан».
Сұлтан қария Қызылорда облысы, Жаңақорған ауданының тумасы. Әкесі Аманқұл қолы ашық, бай-бақуатты болған екен. Ашаршылық жылдары айналасындағы ауыл тұрғындарына көп көмектесіп, қол ұшын беріп отырған. Сол тұста қазақтың малдарына қырғидай тиген әскерилерден қалған жылқы мен қойлардың барлығын 27 отбасыға бөліп беріп, ашаршылық зұлматынан алып қалған. Жасырып қойған тарысын түнделетіп ауылдағы аман қалған тұрғындарға тасып тұрыпты. Бірақ, кейбір сатқын адамдардың кесірінен «бай-болыс» деген жаман атқа ілігеді де, артынан қудалау түсетінін сезген соң түнделетіп, ағайын-туыстарымен бірге Өзбекстанға өтіп кетеді. «Тағдырдың жазуы шығар, біздің өмір жолымыз осы болды. Сендер туған жерге оралыңдар» деген әке өсиеті Сұлтан қарияның жадында мәңгі қалып қойды. Міне, сол өсиеттің орындалғанына да жиырма жыл болыпты. Сексен жасында оңтүстік өңірге көштің басын бұрып, Отанға оралу нәсіп етіпті. Қарияның үлкен ұлы әкесінің Атамекенге оралу туралы айтқан бір сөзіне бола, органдағы жұмысын тастап, елге көшіп келеді. Бүгінде Сұлтан ата ұрпақтарының туған жерге оралып, қызмет етіп жатқанына шүкіршілік етеді. «Әрине, көрші елге де рахмет. Бізді өзектен теппеді. Ол жақта тұрғанда мектепте математика пәнінен сабақ бердім. Ұстаз бола жүріп, қолым қалт еткенде егістік алқаптағы тірлікті де тындыруға үлгеретінмін. «Адамды адам еткен – еңбек» демекші, жүз жасқа жетуім әуелі Алла, содан соң ерінбей еткен еңбегімнің арқасы деп ойлаймын. 94 жасында дүние салған нағашым да бір отырмайтын жан еді. «Ойпырмай, неге жыбырлап жүре береді деп» ойлайтынмын. Қазір өзім оның жасынан асып кетсем де тынбаймын, шамам келетін қара жұмысты істеп кете беремін. Әрине, жүзге келген маған ештеңе керек емес, бірақ құр қарап отырсам ауырып қаламын» дейді жүзге келген қария.
Сұлтан ақсақал 78 жасында қосағынан айырылған. Ауырмай-сыздамай бір күнде қайтыс болыпты. Алайда, екі ұлы атаны жалғызсыратпай, бір шаңырақ астында тұрады. Үлкен ұлының өзі жетпістен асқан. Бұрын әскери қызметкер болған. Қария немере-шөберлерінің аттарын ұмытып қалса да, олардың қандай мамандық бойынша жұмыс істейтінін есіне салса, дереу айтып береді.
Расында, жүз жасқа жету, ел-жұртының қошеметіне бөлену екінің бірінің пешенесіне жазыла бермейді. Маңдай тер, табан етімен тапқан табысымен отбасын асырап, тіршілік еткен Сұлтан атаны күші қайтқанда ұрпағы жас балаша әлпештеп жүр. «Отбасыңның береке-бірлікпен шырайы кіріп отырса, маған бұдан асқан бақыт та, арман да жоқ. Осы өміріме разымын» деп батасын беріп шығарып салды қария.
Суретті түсірген Қайсар ШЕРІМ.