Миым ми-ақ қой!
Уа, халайық! Данышпандығым ұстап кетіп, өнертапқыштығымен жер-жаһанды таң қалдырып жүрген жапондардың өздерін жерге қаратып, керемет жаңалық аштым. Бұл қандай жаңалық екен деп шыдамсызданып отырған боларсыздар. Аз ғана шыдаңыздар, (шыдамды халықпыз ғой) бұл бүкіл әлем ғалымдары ойлап таппаған ғажайып.
2020 жылы КОВИД індеті кесірінен барлық жерде жұмыс тоқтады емес пе?! Қарап отырып аштан өлеміз бе?! Елдің адал азаматымын ғой, ғылымға, туған жеріме үлесімді қосайын, құр жата берген әйелімнен, бала-шағадан ұят болады деген оймен күндіз күлкіден, түнде ұйқыдан айырылып, әлі ешкім ойлап таппаған жаңалық ашайын деп миымды іске қостым. Халқым болса қаржыдан қысылып жатыр. Үкіметіміз халыққа 42500 теңгеден таратты. Қазынаның қаржысы ортайып қалыпты, енді оны қайта толтырудың айла-тәсілдерін, механизмдерін ойлап табайын (қаржыгер деген атым бар емес пе?) деп Салық кодексіне өзгерістер мен толықтырулар енгізгім кеп кетті. Кодексті ары ақтарып, бері ақтарып қарасам, барлық салық түрлері бар екен, тек ауа салығы деген бап жоқ екен. Қуанып кетіп, бұл салық түрін енгізіп, тарихта мәңгі қалайын (кім біледі, кейінгі ұрпақ маған ескерткіш орнатар) деген тәтті қиял ойымнан шықпай қойды. Сонымен, ауа салығының ережесін жазып, бекітіп алайын деп бірден Парламентке жолдадым. Бюджеттің бүйірін қалай томпайтамыз деп бастары қатып отырған депутаттарымыз бұл салық ережесінің баптарына шұқшимастан бірінші оқылымда-ақ қабылдайтынына шүбәм жоқ.
Жаңа ауа салығының ережесімен, баптарымен таныстырып өтейін. Өте қарапайым және қысқа, (а, б, в, г, д, т.б. деп тармақтарға бөлмеймін) бар-жоғы сегіз баптан тұрады. Бірінші бап: ауа салығын ешкімді бөліп-жармай бәріне ортақ етіп салу керек; Екінші бап: елімізге шетелден туристік сапармен келгендерге, елшілерге, жалдамалы жұмысшыларға; Үшінші бап: аяғы ауыр қыз-келіншектерге; Төртінші бап: еліміздегі аң-құстарға, түйе, сиыр, жылқы, қой, шошқа, тіпті иттерге, мысықтарға, т.б., қыбырлаған, жыбырлаған жәндіктерге, құрт-құмырсқа, бақа-шаян, барлықтарына; Бесінші бап: өсімдіктерге, ағаштарға, гүлдерге, жеміс-жидектерге; Алтыншы бап: елімізге кіріп-шығатын отандық, шетелдік көліктерге (оның ішінде автобустарға, ұшақтарға, пойыздарға), Қазақстанда тіркелген барлық көліктерге; Жетінші бап: ауруханаларда арнайы аппараттармен тыныс алып жатқандарға; Сегізінші бап: экологиялық аймақтарда тұратын халықтарға, аң-құстарға, кен орындарында жұмыс істеп жүргендерге, шахтерлерге, (олар жер астында жүрміз деп ойламасын, бәрібір тауып аламыз) ауа салығы салынады. Ал, енді осы аталған баптарға қысқаша түсінік бере кетейін, халықтың бәрі заңгер, қаржыгер емес қой.
Бірінші бап: ауа салығын ешкімді бөліп-жармай бәріне ортақ етіп салып отырмын. Сонда ешкім өкпелемейді, қарсылық көрсетіп, алаңға жиналмайды, ереуілге шықпайды. Себебі, бәрі ауа жұтып жүр. Егер қарсылық көрсетсе мұрындарын, ауыздарын скотчпен бітеп тастау керек. Сонда көреміз, қай жерімен ауа жұтады екен? Амал жоқ, жаңа Салық кодексінің ережелерін екі қолдарын көтеріп қолдайды. Нарық заманында тегін жатқан дүние жоқ. Салық мөлшерін әр адам басына, жасына қарамай, жарық дүниеге келдің бе, жер басып жүрсің бе, ауа салығын төле. Салық мөлшерін әр бір жанға күндігіне мың теңгеден белгілеп отырмын, аз десеңіздер қосамын. Біреулер «неге күндігі мың теңге? Жалақыны айына бір рет қана береді ғой» деуі мүмкін. Оу, басыңда бір шоқым миың болса ойласай, сен айына бір рет қана ауа жұтпайсың ғой, күндіз-түні жұтасың. Осыған да ақыл керек пе?! Екінші бап: елімізге келген әрбір шетелдік туристерге, қонақтарға, елшілерге, жалданып жұмыс істеп жүргендерге, шетелдік студенттерге ауа салығын екі есе көп салу керек. Себебі, олар екі мемлекеттің ауасын жұтып жүргендер (араларында қос азаматтығы, тіпті үш азаматтығы барларға салықты екі-үш есе арттыру керек). Үшінші бап: аяғы ауыр қыз-келіншектерге екі есе ауа салығын салу керек. Себебі, олар екі адамның ауасын жұтып жүр, егер олар егіз, үшемдерге жүкті болса салықты үш-төрт есеге арттыру керек. (УЗИ-ге түсіріп). Төртінші бап: еліміздегі аң-құстарға, түйе, қой, сиыр, жылқы, итке, мысыққа, шошқаға, қыбырлаған, жыбырлаған жәндіктерге салып отырғаным, бәрі де ауа жұтады. Бұлар да адамзатпен бірге нарық талаптарын түсінсін. Бесінші бап: өсімдіктерге, ағаштарға, талдарға, гүлдерге, жеміс-жидектерге, т. б. салғаным, бұлар да ауа жұтады, ауа болмаса өспейді, жеміс бермейді. Сонда олар әншейіннен әншейін ауа жұта бере ме?
Алтыншы бап: елімізге кіріп, шығатын барлық шетелдік көліктерге (автобустар, ұшақтар, пойыздарға), отандық барлық көліктерге салық салу себебім, барлығы ауа жұтады. Жетінші бап: ауруханаларда арнайы аппаратпен ауа жұтып жатқандарға салықты екі есе көбейту керек дегенім, олар біздікіндей емес, таза ауа жұтып жатыр. Сегізінші бап: экологиялық аймақтардағы халыққа, кеншілерге, аң-құстарға сәл-пәл жеңілдік жасаймын-ау деймін. Себебі, олар жер үстіндегі біз сияқты таза ауа жұтып жүрген жоқ қой. Мен оларға елу пайыз жеңілдік ұсынамын.
Міне, кірістің қайнар көзі, тамыр-таныстыққа, жемқорлыққа, парақорлыққа, көке-жәкелерге жол жоқ. Яғни, барлығы ауа жұтады емес пе?! «Мен ауа жұтпай жүрмін» деп ешкімге дәлелдей алмайсың. Осы ауа салығы арқылы жемқорлардың жемсауытын бітеп тастаймыз. Жаңалық деп осыны айт! Шіркін, менің миым ми-ақ қой! Бұл идеямды ешкім ұрламай тұрғанда ғарыштық жылдамдықпен Кодекске енгізу керек. Сату жағына келгенде отыз жылдық мол тәжірибеміз бар ғой, неден қорқамыз?
Осы жаңалығым жүзеге асып, заңдастырылса, қас-қағым сәтте еліміз дамыған отыз елдің емес, дамыған он елдің қатарынан көрінеріне сенемін. Айтпақшы, ұмытып барады екенмін, әлі ешкімнің түсіне де кірмеген жаңалығыммен Гиннестер рекорд кітабына кіріп, Нобель сыйлығын аламын ба деген дәмем де бар...
Есенғазы ЖҮСІПОВ.