Санитарлық қорғау аймақтары олар өнеркәсіп объектілерінде не үшін қажет?

Санитарлық-қорғау аймағы (бұдан әрі – СҚА) – елді мекендегі арнайы мақсаттағы аймақтарды, сондай-ақ өнеркәсіптік және басқа да өндірістік, коммуналдық және қоймалық үй-жайларды оларға қолайсыз факторлардың әсерін азайту мақсатында жақын орналасқан тұрғын үй-жайлардан, тұрғын үй-азаматтық мақсаттағы ғимараттар мен құрылыстардан бөлетін аумақ.

СҚА объектілер мен өндірістердің зиянды ластануының атмосфералық ауаға әсерін белгіленген гигиеналық нормативтердің денгейіне дейін төмендету үшін объектілердің айналасында ұйымдастырылады. Шындығында, СҚА нысанның қалыпты жұмысы кезінде халықтың қауіпсіздігін қамтамасыз ететін қорғаныс бөгет болып табылады. Санитарлық қорғау аймақтарының өлшемдері әртүрлі болады және өндіріс түріне байланысты – қоршаған ортаға және адам денсаулығына жағымсыз әсер ету қаупі неғұрлым жоғары болса, санитарлық қорғау аймағы соғұрлым үлкен болады. Объектілердің СҚА-ның ең төменгі өлшемдері Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2022 жылғы 11 қаңтардағы № ҚР ДСМ-2 бұйрығымен белгіленген "Адамның өмір сүру ортасы мен денсаулығына әсер ету объектілері болып табылатын объектілердің санитариялық-қорғаныш аймақтарына қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидаларының 1-қосымшасына сәйкес белгіленеді (бұдан әрі – санитариялық қағидалар).   Объектілердің қауіптілік сыныбына байланысты СҚА келесі өлшемдері қарастырылған:  1000 метрден (бұдан әрі – м) және одан да жоғары қауіптілік I класс объектілері,  500 м-ден 999 м-ге дейін II қауіптілік класы,  300 м-ден 499 м-ге дейін III қауіптілік класы,  100 м-ден 299 м-ге дейін IV қауіптілік класы,  50 м-ден 99 м-ге дейіні V  қауіптілік класы.СҚА ені осы СҚА шегінен тыс өнеркәсіптік кәсіпорындардың шығарындылары рұқсат етілген деңгейінен аспайтындай етіп белгіленеді.

СҚА-да орналастыруға  рұқсат етілмейді: жаңадан салынып жатқан тұрғын үй құрылыстарын қоса алғанда тұрғын үйлерді,  ландшафтық-рекреациялық аймақтарды, демалыс алаңдарын, аймақтарын, курорт, санаторий және демалыс үйлерінің аумақтарын,  құрылатын және ұйымдастырылатын бау-бақша серіктестіктерінің аумақтарын және коттедж құрылысын, ұжымдық немесе жеке саяжай және бау-бақша учаскелерін,  спорт құрылыстарын, балалар алаңдарын, білім беру және балалар ұйымдарын, жаппай қолданылатын емдеу-профилактикалық және сауықтыру ұйымдарын, тамақ өнімдері ретінде пайдаланылатын ауыл шаруашылығы дақылдарын өсіру жөніндегі объектілерін.

Жаңа, жобаланатын және жұмыс істеп тұрған объектілер үшін СҚА-ның алдын ала (есептік) өлшемдері СҚА-ны белгілеу жөніндегі жобалау құжаттамасын әзірлей отырып, осы Санитариялық қағидаларға 1-қосымшаға сәйкес белгіленеді.

Белгіленген (түпкілікті) СҚА объектінің санитариялық-эпидемиологиялық қорытынды ала отырып, зерттеулердің жылдық циклі негізінде айқындалады.

Жобаланатын объектілер үшін алдын ала (есептік) СҚА-ны Қазақстан Республикасының сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі туралы заңнамасында белгіленген тәртіппен ведомстводан тыс кешенді сараптама құрамында аттестатталған сарапшылар белгілейді.

Алдарқұл АХМЕТОВ,

Шымкент қалалық санитарлық-эпидемиологиялық бақылау департаменті басшысының орынбасары.