Елемесеңіз, өз өміріңізге қауіп төндіресіз
Бауыржан ЕРМАН,
«Оңтүстік Қазақстан».
Көлікті оталдырған кезде бензиннің иісі шықса не істеу керек? Бұл кейбір автокөлік жүргізушілері елей бермейтін жағдайлардың бірі. Алайда, бір жерден жанармайдың тамшылап тұруы әдетте өртке себеп болатынын ұмытпаған жөн. Сондықтан салондағы жағымсыз жанармай иісі жайсыздық тудырмаса да, мәселені тез арада шешіп алуыңыз керек. Әйтпесе, сіз көлікті ғана емес, денсаулықты да жоғалтып, тіпті өз өміріңізге қауіп төндіруіңіз мүмкін. Осы орайда жанармай ағуының негізгі себептерін қарастырып, ақауды жою әдістеріне назар аударып отырмыз. Олардың кейбіреулерін ең тәжірибесіз деген жүргізушілердің өздері де жасай алады.
Неліктен көлікте бензин иісі болуы мүмкін?
Мұны анықтамас бұрын, сыртқы себептерді де ойланып көрген абзал. Өйткені, мәселе әрқашан көліктің дұрыс жұмыс істемеуінен туындамайды. Иістің көзі қарапайым жағдайлар болуы мүмкін:
● Бензинге малынған заттар. Егер көлік салонындағы қандай да бір матадан жасаған бөліктерге жанармай төгілсе, иісті кетіру үшін сабын ерітіндісі немесе дымқыл майлық жеткіліксіз. Сондай-ақ, бұл мәселенің күрделілігі интерьердің қаптамасы, кілемшелер және басқа да бөлшектердің ластануына байланысты болады. Сонымен қатар егер сіз көлікке жанармайды өзіңіз құйған болсаңыз, иістің көзі қолыңыз немесе үстіңіздегі киім болуы мүмкін. Мұндай жағдайда қолыңызды немесе киімді бірден тазалау қажет. Әйтпесе, болмашы ұшқынның өзі өртке ұласуы мүмкін.
● Бензин ағып тұрған канистр. Магистральдағы жанармайдан пайда болатын әлсіз иіс жүргізушілер үшін қалыпты жағдай. Яғни жанармай багының аузы дұрыс жабылмаған болса да, бензин иісі шығады.
● Ластанған ауа ағыны. Жоғары жылдамдықпен жүріп бара жатқанда ауа ағындарын желдету жүйесіне, ашық терезелерге және люкке жіберетін бұрылыстар пайда болады. Мұндай проблема 99 пайыз жағдайда уақытша туындайды.
● Басқа көліктерден шығатын иіс. Көше көлікке толы болған кезде салонға басқа көліктерден шығатын иіс те жиі кіреді. Ол ішке тығыздағыштардағы саңылаулар, ашық терезе және басқа да жолдармен енеді. Мұндай жағдайда иіс салонға сіңіп қалмайды. Демек, тазалау қажет болмайды.
Егер жоғарыда аталған барлық нұсқалар орын алған жағдайға сәйкес келмей, бензин иісі әлі де шығып тұрса көлік жабдықтарын тексеру керек.
Автокөліктегі бензин иісінің негізгі көздері
● Отын жүйесіндегі резеңке элементтердің зақымдануы. Жанармай желілері мен резеңке элементтердің жарамдылық мерзімі бар. Оларды ауыстыру шарттары техникалық құжаттамада жазылады. Уақыт өте келе шлангтар мен басқа да серпімді бөлшектер икемділігін жоғалтады. Олардың бетіне химиялық реагенттердің түсуі құрылымның бұзылуын тездетуі мүмкін. Сондықтан барлық компоненттерді, соның ішінде резервуардан капот астындағы кеңістікке дейінгі магистральды мұқият тексеру маңызды.
● Бензин сорғысының ақаулары. Әр- түрлі жағдайларда проблемалар тығыздағыш элементтердің тозуына, техникалық қызмет көрсету немесе жөндеу кезіндегі жабдықтардың бұзылуына байланысты туындауы мүмкін. Сондықтан жанармай жолындағы бөлшектердің дұрыс жалғанғанын тексеру маңызды.
● Резервуардағы желдету жүйесінің ластануы. Жанармай багы желдету жүйесімен жабдықталған. Ол ыдыста будың жиналуын болдырмайды және атмосфераға шығатын зиянды қалдықтарды азайтады.
● Жанармай багының зақымдануы. Жанармай багының деформациясы апат пен соққылар кезінде пайда болады. Басында жарықшақтың көлемі кішкентай болуы мүмкін, бірақ уақыт өте келе ол үлкейеді. Ал, ескі көліктерде мұндай ақаулар металдың коррозиясынан пайда болады. Сондықтан осындай жағдайға тап болсаңыз, зақымдалған элементті ауыстыру керек. Бакты ауыстырмай, құр жөндеп қоя салсаңыз, ол ұзаққа бармайды.
● Отын бүріккіш тығыздағыштардың тозуы. Бензиннің капот астындағы кеңістікте ағуының жалпы себебі – отын инжекторларының тығыздағыш сақиналарының зақымдануы. Бензиннің аққанын тамшылар, иісі бар дымқыл дақтар арқылы оңай анықтауға болады. Ақауды ретке келтіру үшін сервиске кіргеніңіз жөн.
● Каталитикалық түрлендіргіштің бұзылуы. Пайдаланылған газдарда бензиннің болуы жиі кездеседі. Одан құтылу үшін жүйеде артық отын жанатын катализатор қарастырылған. Ал, ол тозған кезде жанармай буы жанбай, қоршаған ортаға иісі шығады.
● Жанармай сүзгісі. Жанармай сүзгісі – маңызды элемент. Өйткені, ол бензинге ұсақ ластаушы заттардың түсуіне жол бермейді. Ластаушы заттар жанармай құю, техникалық қызмет көрсету немесе жөндеу кезінде пайда болуы мүмкін. Егер сүзгі қатты ластанған болса, жүйеде қысым жоғарылайды да, бұл тығыздағыштардың беріктігін бұзады. Ақаудың белгісі – жанармай сорғысының қызуы.
Сондай-ақ, жанармай жүйесіне қатысты кез келген жабдық иістің шығуына әсер ететінін ескеру керек. Сондықтан біз айтқан себептер расталмаса, кешенді диагностика жүргізу қажет.
Бензин иісін жою жолдары
Химиялық тазалау. Интерьерге химиялық тазалау әдісін қолдану – жағымсыз иістерді жоюдың ең қымбат және ең тиімді әдісі. Яғни кәсіби жұмыс шығындарды талап етеді, дегенмен, оның нәтижесі сенімді ақтайды. Өңдеу материалдардың бастапқы түсін қайтарады, жұмсақ жабындарға қатысты құрылым мен пішінді қалпына келтіреді. Қаласаңыз, бөлек-бөлек тазалау жасай аласыз, бұл әлдеқайда арзан болады. Қалай болғанда да, мұны арнайы қызмет көрсету орталығында істету уақыт шығынын азайтады. Сонымен қатар олар жұмысына кепілдік береді.
Хош иістендіргіштер. Кез келген химиялық иістермен күресте хош иістер ең әлсіз құрал болып саналады. Иә, олар жағымсыз иісті біраз уақытқа жоюға қабілетті, бірақ иісті бейтараптандырудың орнына оларды өзгертіп, жағдайды тіпті нашарлатып жіберуі мүмкін. Тіпті, кейбір адамдар аллергиямен ауырып қалуы да мүмкін.
● Сіңіргіш заттар. Бұл санатқа автосервис шеберлері қолданатын арнайы препараттардан бастап тұрмыстық, қолдан жасалған құралдарға дейінгі материалдар кіреді. Бұл тұрғыда автохимияның белгілі бір түрі ұсынылмайды. Шығын таңдауға, көлемге және өңделетін материалға байланысты. Қолдан жасалған немесе тұрмыстық өнімдердің ішіндегі ең қол жетімдісі – белсендірілген көмір, кофе немесе сода. Ұнтақ түріндегі материалдарды бензин сіңген жерге сеуіп, бірнеше күн күтесіз. Содан кейін құрғақ ұнтақты шаңсорғышпен тазалайсыз. Ең бастысы – тазаланатын аумаққа су тигізбеу.
● Үйде жасалған ерітінді. Бұл әдіс көп ақша жұмсағысы келмейтіндерге арналған. Сонымен қатар өңделетін материалдар ерекше күтімді қажет етпеуі керек. Әйтпесе, олар зақымданып, түсі өзгеріп кетуі мүмкін. Үй жағдайында жылы су, ас содасы және сірке суының қоспасы негізіндегі ерітінді бензиннің иісін жақсы кетіреді. Компоненттерді тең пропорцияда араластыру керек. Сосын ерітіндіге жұмсақ матаны малып, бүлінген жерді сүртесіз. Терезе немесе есіктерді ашып қойсаңыз, сірке суының иісі бірнеше сағат ішінде кетеді.