Халқымыз бізден оң өзгерістер күтеді
Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың VII шақырылымдағы Парламенттің бірінші сессиясының ашылуында сөйлеген сөзі
Құрметті отырысқа қатысушылар!
Қазақстан Конституциясының 59-бабына сәйкес жетінші шақырылымдағы Парламенттің бірінші сессиясын ашық деп жариялаймын.
Құрметті депутаттар!
Баршаңызды сайлаудың аяқталуымен құттықтаймын және жаңа құрамдағы Мәжіліс депутаттарына табыс тілеймін!
Өткен шақырылымның депутаттарына ойдағыдай қызмет атқарғаны үшін ризашылығымды білдіремін.
Бес жылға жуық уақытта Парламент қабырғасында 410 заң қабылданды.
Депутаттар өздерінің заңға бастамашылық ету құқығын пайдаланып, 60-қа жуық заң жобасын дайындады.
Бұл – осыған дейінгі бес шақырылым депутаттарының бастамаларын қоса алғаннан да көп.
Жаңа депутаттар алдыңғы әріптестерінің осы қарқынын сақтай отырып, анағұрлым жемісті жұмыс істеуі қажет.
Себебі, бәрімізді зор міндеттер мен ауқымды істер күтіп тұр.
Құрамы жаңғырған жаңа Мәжілістің қызметке кірісуі еліміз үшін символдық мәні бар екі оқиғамен тұспа-тұс келеді.
Біз қастерлі Тәуелсіздігіміздің 30 жылдық мерейлі межесіне қадам бастық.
Сондай-ақ, қазіргі заманғы Қазақстан парламентаризмі ширек ғасырлық белеске жетті.
Осы тарихи кезеңде сенім мандатына ие болған депутаттар ел үмітін ақтап, Отанымызға адал қызмет етеді деп кәміл сенемін.
Қадірлі қауым!
Өткен сайлау еліміз үшін дамудың жаңа парағын ашты.
Осы маңызды оқиға мемлекеттілігіміздің тұғыры берік екенін тағы бір мәрте дәлелдеді.
Қазақстан қоғамының жоғары саяси мәдениетін және азаматтық кемелдігін танытты.
Барлық өңірдегі дауыс беру нәтижесі мемлекеттің стратегиялық бағдарын халқымыз жаппай қолдайтынын байқатты.
Біз болашаққа сеніммен бет алу үшін қажетті алғышарттарды бірге жасадық.
Саяси ұстанымдарымыз әртүрлі болса да, міндетіміз – бір.
Бәріміздің ортақ мақсатымыз – Қазақстанды қуатты елге айналдыру.
Мәжіліс пен барлық деңгейдегі мәслихаттардың көппартиялы жаңа құрамы қоғамдағы саяси бәсекенің арта түскенін көрсетті.
Елбасы жетекшілік ететін «Nur Otan» партиясы өзінің көшбасшылығын тағы бір мәрте дәлелдеді.
Халықтың белгілі бір бөлігінің мүддесін көздейтін басқа да партиялар сенім мандатына ие болды.
Ел-жұртымыз егемендігіміздің төртінші онжылдығына қадам басар тұста бұрын болмаған жаңа сын-қатерлермен бетпе-бет келіп отыр.
Біз ғана емес, күллі дүние жүзі мүлде жаңа дәуірге бет бұрды.
Өркениеттің даму жолы мен әлемдік құрылымның түп негізі түбегейлі өзгеріске ұшырауда.
Алдымызда сынақтар мен сын-қатерлер аз болмайды.
Дегенмен, барлығымыздың ең басты міндетіміз – пандемияның салдарын еңсеру.
ХХІ ғасырдың жиырма бірінші жылы барша адамзат үшін бетбұрыс кезеңіне айналмақ.
Бұл жыл алдағы онжылдықтың басты бағдарын айқындайды.
Мұндай күрделі жағдайда уақыттан ұтылуға және бір сәтке де босаңсуға болмайды.
Жылдың басында сайлау өткізу арқылы қиындықтармен күресіп қана қоймай, жаңғыруға жол ашып, жаңа серпінге ие болдық.
Осы қарқынды сақтап, бағдарымыздан жаңылмау өте маңызды.
Сондықтан Тәуелсіздіктің 30 жылдығында кешенді реформалар жүргізілетін болады.
Барлық күш-жігерімізді тиімді мемлекет пен әділетті қоғам құруға жұмылдыруымыз керек.
Басты басымдық – халықтың тұрмыс сапасын жақсартып, әл-ауқатын арттыру.
Жұрт жасанды жетістіктерді емес, көзбен көріп, қолмен ұстайтын нақты нәтижені күтеді.
Халық экономикалық және әлеуметтік бағдарламалардың жемісті болғанын қалайды.
Біз осы мақсаттағы ауқымды жұмыстарға барлық белсенді азаматтарды тартамыз.
Олардың әрқайсысы ел тағдырына әсер ететін шешімдерді қабылдауға өздері тікелей қатысатынын білгені жөн.
Ортақ іске үлес қосып жатқанын сезінуі маңызды.
Мен ұсынған «Халық үніне құлақ асатын мемлекет» тұжырымдамасының мәні осында.
Біз ұлттың жасампаздық әлеуетін пайдаланған жағдайда ғана алға басып, табысқа жете аламыз.
Реформаларды сапалы заңдар арқылы жүргізу – ұзақ мерзімді жетістікке жетудің басты шарты.
Мен жаңарған депутаттық корпус өзіне жүктелген бұл міндеттерді абыроймен атқарады деп сенемін.
Құрметті депутаттар!
Біздің стратегиялық бағдарымыз – айқын.
Мақсатымыз – озық дамыған елдердің қатарына қосылу.
Дамыған ел дегеніміз – ең алдымен, дені сау, білімді және бақуатты жұрт.
Сондықтан мемлекеттің басты міндеті – азаматтарымыздың толыққанды дамуына, әл-ауқатының артуына және жайлы тұрмысына жағдай жасау.
Біз 2025 жылға қарай әрбір азамат үшін тиімді институционалдық және инфрақұрылымдық орта қалыптастырамыз.
Еліміздің ұзақ мерзімді дамуы Сабақтастық, Әділдік және Өрлеу қағидаттарына негізделеді.
Көздеген мақсатқа жету үшін барлық салаларда дәйекті өзгерістер жасаймыз.
Ол үшін мынадай басымдықтарға мән беруіміз қажет.
БІРІНШІ. Біз құқықтық мемлекетті дамыту және азаматтардың билік органдарына сенімін нығайту үшін бар күш-жігерімізді жұмсауымыз керек.
Бұл – өте өзекті міндет.
Соған орай, Мемлекеттік басқарудың жаңа моделін енгізу айрықша маңызды.
Осы бағыттағы реформалар жүйені байыппен орталықсыздандыруды, мемлекеттік аппаратты жаңғыртуды, квазимемлекеттік секторды оңтайландыруды және барлық үдерісті цифрландыруды қамтиды.
Сол арқылы мемлекеттік аппарат барынша ықшам, ашық әрі тиімді, ал, шешім қабылдау үдерісі икемді және айқын болады.
Азаматтардың құқықтары лайықты қорғалмаса, әлеуметтік-экономикалық тұрғыдан даму мүмкін емес. Бұл – аксиома, ақиқат.
Осы орайда, сот жүйесінің тәуелсіздігін нығайта түсу үшін реформаны соңына дейін жеткізуіміз керек.
Мемлекет тарапынан қолға алынған шараларға және Жоғарғы сот төрағасының тікелей өзі күш салып жатқанына қарамастан, сот корпусының сапасына қатысты әлі де түйткілдер бар.
Сот жүйесі жабық корпорация болмауға тиіс.
Сондықтан сот корпусын едәуір жаңартып, оған түрлі құқық салаларының мамандарын тарту керек.
Үміткерлерді іріктеген кезде олардың кәсіби тәжірибесімен қатар, жеке қасиеттерін де ескерген абзал.
Бұл жұмыс бұқаралық ақпарат құралдарында ашық көрсетілуге тиіс.
Сондай-ақ, сот қызметі туралы ақпарат қоғам үшін неғұрлым қолжетімді болғаны жөн.
Құқық қорғау органдарының жұмысын да барынша өзгерту қажет.
Бұл мәселе жөнінде Жолдауымда нақты айттым.
Біз азаматтармен өзара қарым-қатынастың сервистік моделін енгіземіз.
Қоғамдық қауіпсіздік жаңа цифрлық технологияларды қолдану арқылы қамтамасыз етіледі.
Парламент заң үстемдігі, адал бәсеке және жекеменшікті қорғау қағидаттарының құқықтық негізін нығайта түсуі керек.
Сонда бұл қағидаттар мүлтіксіз орындалатын болады.
Бүгінде бірқатар заңнамалық ұсыныстар бойынша жұмыс істеліп жатыр.
Дегенмен, әлі де көптеген тың бастама көтеріп, заңдар қабылдау қажет.
ЕКІНШІ. Тиімді әлеуметтік саясат – мықты және инклюзивті қоғам құрудың негізгі құралы.
Адами даму индексінің көптеген индикаторлары бойынша айтарлықтай жетістіктерге қарамастан, Қазақстан осы көрсеткіш бойынша көшбасшы елдерден әлі де артта қалып отыр.
Жоғары сапалы адам капиталы – бұл барлық мемлекеттердің, оның ішінде Қазақстанның ұзақ мерзімді бәсекеге қабілеттілігінің негізі.
Әлем «білім экономикасына» бет бұруда, бұл шындық. Бүгінгі таңда Тәуелсіздік ұрпағы қазірдің өзінде біздің ел азаматтарының жартысын құрайды. Бүгінгі балалар мен жастар Қазақстанның еңбек нарығын 2050 жылға қарай игеретін болады. Болашақта елдің өркендеуі олардың бәсекеге қабілеттілігіне байланысты. «Жас ұлт» болу бізге ұзақ мерзімді пайда әкелетінін түсіну маңызды. Бірақ, бұл артықшылықтарды дұрыс пайдалану, адами капиталды дамыту бойынша дәйекті жұмыстар жүргізу қажет. Жастарға салынған инвестициялар бірнеше рет өз нәтижесін береді және біздің бүкіл мемлекетімізге пайдасын әкеледі.
Соңғы уақытта біз білім беру саласын реформалауда жетістіктерге жеттік. Сонымен бірге жинақталған бірқатар мәселелерді шешуге тура келеді. Әртүрлі әлеуметтік топтар мен аймақтар арасындағы білім сапасындағы алшақтықты азайту өзекті мәселе болып табылады. Дамудың осы кезеңінде жұмысшылардың біліктілігін көтеру және үнемі жетілдіру үшін жаңа саясат қажет. Осы мақсатта арнайы ұлттық жоба әзірленіп, жүзеге асырылуы керек.
Ұлттық денсаулық сақтауды модернизациялау ерекше маңызға ие. Пандемияда бұл мәселенің өзектілігі айқын болды. Денсаулық сақтау жүйесі пациенттерге мойын бұруы, олардың мүдделеріне, денсаулығы мен өміріне басымдық беруі тиіс. Мұндай модельге көшу персонализация, сандық құралдарды енгізу және адамдардың білікті медициналық көмекке қолжетімділігін кеңейту арқылы мүмкін болады. Осыған байланысты аурулардың алдын алу және ерте диагностикалау негізінде профилактикалық медицинаны дамыту ерекше рөл атқарады. Азаматтардың салауатты өмір салты – дені сау ұлт қалыптастырудың негізгі шарты. Сондықтан мен өз Жолдауымда айтып өткендей, бұқаралық және балалар спортына ерекше назар аудару керек. Тағы да қайталағым келеді, бұл стратегиялық маңызды міндет. Менің тапсырмам бойынша Үкімет бұқаралық және балалар спортын қаржыландыру тәсілдерін қайта қарады, оны дамыту үшін анағұрлым көп ресурстар бөлінетін болады. Бұл тапсырма Парламент депутаттарының бақылауында болуы керек. Парламент пен мәслихаттардың депутаттары мен айтқан басқа да мәселелерді орталықта және жергілікті жерлерде үнемі бақылауда ұстауы тиіс.
Біз сондай-ақ әлеуметтік қамтамасыз ету саясатын қалпына келтіруіміз керек. Мемлекеттің басымдығы неғұрлым әлжуаз азаматтарын қолдау болуы тиіс. Сонымен бірге, мемлекеттік көмектің атаулығы мен оны алуға тиісті талаптарды күшейту қажет. Әзірленіп жатқан әлеуметтік кодекс осы маңызды саладағы өзекті мәселелерге жан-жақты жауап береді.
Әлеуметтік инфрақұрылымның тағы бір маңызды элементі – бұл отандық зейнетақы жүйесі. Ол әділ, орнықты және адамдардың мүдделеріне сай болуы керек. Біз өте маңызды, айталық бірегей реформа – зейнетақы активтерін ішінара алу және пайдалану мүмкіндігін бастадық. Сонымен қатар, азаматтарға жинақтарын әртүрлі құралдар арқылы басқаруға мүмкіндік беру қажет. Үкімет пен Ұлттық банк зейнетақы жүйесін одан әрі дамытудың Тұжырымдамасын әзірлеуде. Оны іс жүзінде жүзеге асыру үшін сапалы заңнамалық қолдау қажет болатыны анық. Жалпы, Парламенттің жаңа мүшелері әлеуметтік саясатты жетілдіру бойынша белсенді жұмыс жасайды деп күтемін.
ҮШІНШІ. Ұлттық экономиканың үдемелі өсуінсіз азаматтардың әл-ауқатын қамтамасыз ету мүмкін емес.
Үкімет экономикалық қызметті қолдау үшін антициклдық макроэкономикалық саясатты жалғастыруы керек.
Фискалдық саясатты жетілдіру шеңберінде Салық кодексін оны оңайлату, іскерлік белсенділік пен бәсекелестікті ынталандыру тұрғысынан қайта қарау қажет.
Шағын және орта бизнесті қолдауға баса назар аудару қажет.
Тағы бір міндет – бизнес жүргізу үшін қолайлы жағдайлар жасау.
Іргелі жаңа реттеу саясатына негізделген кәсіпкерлікті қолдау тетіктерін әзірлеу қажет. Мен қазірдің өзінде «таза парақтан» бастап реттеуге көшуді тапсырдым, бұл бизнесті бастау мен жүргізу шығындарын едәуір төмендетеді. Тиісті Жарлыққа мен 2020 жылдың соңында қол қойдым. Соған сәйкес Үкімет маңызды заң жобасын дайындап жатыр, оны Мәжіліске 2021 жылы маусымда жібереді. Мен депутаттардан осы заң жобасын кәсіпкерлердің тілектері мен қоғамдық мүдделерді ескере отырып, жан-жақты қарастыруын сұраймын.
Әрі қарай. Біз мемлекеттің меншік иесі және реттеуші ретіндегі рөлін төмендетуіміз керек. Ертерек іске қосылған жекешелендіру бағдарламасы жалғасуы және аяқталуы, квазимемлекеттік сектордың миссиясы, рөлі мен функциялары қайта қаралуы керек. Еңбек нарығының динамикалық трансформациясын ескере отырып, жұмыс күшінің төмен өнімділіктен экономиканың неғұрлым өнімді салаларына ағынын ынталандыру қажет. Бұл елдің алғашқы индустрияландыруын аяқтауды талап етеді. Бұрын айтқанымдай, біздің елдің өнеркәсібі икемді және қазіргі өзгерістерге бейімделуі керек. Сондықтан «Өнеркәсіптік саясат туралы» заң қабылдау ерекше өзекті болып отыр. Бұл шеңберде болуы шарт емес. Онда отандық бизнесті қолдау мен ынталандырудың нақты шаралары, тиімді механизмдері қарастырылуы керек.
Қазіргі шақырылымдағы көптеген депутаттардың айтарлықтай практикалық тәжірибелері бар. Олар осы заң жобасын әзірлеуге толықтай қатысады деп сенемін.
Жалпы, жүйелік қайта құрулар жалғасады. Біз оларды 29 қаңтардағы реформалар жөніндегі Жоғарғы кеңестің келесі отырысында егжей-тегжейлі талқылайтын боламыз. Шешімдер негізгі бағыттар бойынша қабылданатын болады. Іргелі жаңа мемлекеттік жоспарлау жүйесін, елдің 2025 жылға дейінгі жаңартылған Ұлттық даму жоспарын, сондай-ақ мемлекеттік басқарудың жаңа тұжырымдамасын бекіту жоспарлануда. Қабылданған құжаттардың ауқымы мен маңыздылығын ескере отырып, оларды жүзеге асыру үшін тиісті заңнамалық базаны әзірлеу қажет болады.
Менің тапсырмама сәйкес, Үкімет бірінші жартыжылдықтың аяғына дейін мемлекеттік бағдарламалардың Ұлттық жобаларға айналуын қамтамасыз етуі тиіс. Осы жұмыс аясында «Nur Otan» ХДП-ның сайлауалды тұғырнамасында айтылған бастамаларды бағдарламалық құжаттарға енгізу қажет екенін атап өткім келеді. Партия ұсынған шаралар мен тәсілдер қолданысқа енгізіліп, іске асырылуы керек. Парламентке өткен басқа партиялардың бағдарламаларындағы сындарлы ұсыныстарды да Үкімет мұқият зерттейтін болады.
ТӨРТІНШІ. Аумақ пен кеңістік тұрғысынан еліміздің теңгерімді дамуы.
Бұл ретте барлық өңірлерді біртұтас экономикалық кеңістік арқылы байланыстыратын аса маңызды салаларды дамытуға баса назар аударамыз.
Атап айтқанда – көліктік, энергетикалық және цифрлық инфрақұрылымдар.
Біз басқарылатын урбанизацияны ескеріп, даму ошақтарын жүйелі ілгерілетуге күш саламыз.
Өңірлерді, қалаларды, аудандар мен ауылдарды өзара байланыстыратын инфрақұрылымды жақсартуға басымдық беріледі.
Жаңа стандарттарға сәйкес 3500-ден астам ауылды жаңғыртамыз.
Айналасындағы елді мекендердің тірегі саналатын әрбір ауылға баратын жолдар мен республикалық маңызы бар күре жолдар 100 пайыз жөнделеді.
Жергілікті өзін-өзі басқаруды әрі қарай жетілдіру үшін бюджеттік рәсімдерді жеңілдетіп, өкілді және атқарушы органдардың дербестігін арттыру маңызды.
Осы орайда мен мәслихат депутаттарына мына мәселені баса айтқым келеді.
Сіздердің белсенді ұстанымдарыңыз сайлаушылардың мүддесін қорғайтын сапалы әрі салмақты шешімдер қабылдауға ықпал етуі керек.
Қолға алынған өзгерістердің жедел және табысты жүзеге асуы жергілікті жердегі жұмыстың тиімділігіне тікелей байланысты.
БЕСІНШІ. Қазақстандағы реформалардың басты бағытының бірі – саяси жаңғыру.
Осы жаңғырудың негізгі қағидаты – барлық өзгерістерді жалпыұлттық диалог пен мәмілеге сүйеніп, эволюциялық жолмен жасау.
Былтырғы саяси реформалардың бірінші бөлігі партияларға жаңа мүмкіндіктер ұсынып, еліміздің демократиялық дамуына серпін берді.
Өткен сайлау саяси бәсекені арттыруға оң ықпал етті.
Мәжіліс пен мәслихаттарға білікті, абыройлы адамдар келді.
Бұған партиялық тізімде әйелдер мен жастар үшін 30 пайыздық квота белгілеу арқылы қол жеткіздік.
Мәслихат сайлауына пропорционалды жүйені енгізу партиялардың өңірлердегі белсенділігін арттырды.
Сондай-ақ, азаматтарды жергілікті жердегі саяси үдеріске барынша тартуға жағдай жасады.
Парламенттік оппозиция институты шағын саяси күштердің рөлін айтарлықтай күшейтеді.
Осылайша, еліміздегі көппартиялықты дамытуға және парламентаризмді нығайтуға едәуір серпін бердік.
Тағы бір маңызды қадам – ауыл әкімдерін сайлау.
Биыл жекелеген ауылдық округтерде сайлау өтеді.
Біз жергілікті өзін-өзі басқару жүйесін ең төменнен бастап нығайтуды көздеп отырмыз.
Бұл – өте маңызды мәселе.
Сондықтан алдағы уақытта ауыл әкімдерін сайлағаннан кейін аудан әкімдерін сайлауға көшуге болады.
Алайда, мұнымен де шектеліп қалмауымыз керек.
Саяси жүйені орнықтырып, шешім қабылдау үдерісіне азаматтардың ықпал етуін күшейте түсу үшін тың серпін қажет.
Бұл бағытта реформалардың екінші бөлігін әзірлеу барысында ауқымды жұмыстар жасалды.
Онда барлық партиялардың, соның ішінде кеше Парламентке өтпей қалған саяси күштердің де ұсыныстары ескерілді және болашақта да назарымызда болады.
Ұлттық кеңес мүшелерінің және басқа да беделді сарапшылар мен белсенді азаматтардың идеялары, бастамалары қамтылып отыр.
Біз осы жолғы сайлау науқаны карантин шектеулеріне қарамастан қаншалықты қызу өткеніне куә болдық.
Кейбір партиялардың Мәжіліс пен мәслихаттарға өтуіне сәл ғана дауыс жетпей қалды.
Олардың әрқайсысында белгілі бір саланы жетік меңгерген, білімді, білікті азаматтар да бар.
Солар Парламенттің биік мінберінен айтылуға тиіс көптеген өзекті мәселелерді дер кезінде әрі орынды көтеріп жүр.
Осындай партиялардың өкілдері Парламентке өтсе, ондағы пікірталасты қыздыра түсер еді, ортақ жұмысқа тиімді болар еді.
Олар заң шығару жұмысының сапасын арттыруға да сүбелі үлес қосары анық.
Сондықтан саяси партиялардың Мәжіліске өту шегін 7-ден 5 пайызға төмендетуіміз керек. Осындай шешімді қабылдайтын уақыт келді, өйткені аталған норма заң жүзінде тіркелген партияларды алдағы сайлауларға қатысуға ынталандырады.
Сондай-ақ, елдегі саяси бәсекенің дамуына септігін тигізеді.
Бұл бастама мемлекеттік саясатты жүргізу үшін халықтың пікірін неғұрлым көбірек қамтып, ескеріп отыруға мүмкіндік береді.
Болашақта партия мүшелерінің тізімін және соған қатысты басқа да рәсімдерді онлайн форматта жасауға болады.
Осы мақсатта электрондық үкіметтің мүмкіндіктерін пайдаланған абзал.
Парламенттің заң шығарумен қатар бақылау функциясы да бар екенін білесіздер.
Оның тиімділігі халықаралық тәжірибеде дәлелденген.
Осы аса маңызды құзыретті тиімді пайдалану қазіргі заманғы Қазақстан парламентаризмінің институционалдық негізін едәуір орнықтырады.
Бұл менің «Күшті Президент – ықпалды Парламент – жауапты Үкімет» деп аталатын саяси формуламмен үндесіп жатыр.
Депутаттар халықтың мүддесін іс жүзінде қорғап, әрдайым табандылық танытуға тиіс.
АЛТЫНШЫ. Азаматтық қоғам өкілдерінің белсенділігін арттыру, жастар саясатын жетілдіру және қайырымдылық қызметін қолдау.
Өздеріңіз білесіздер, жыл басында мен кейбір заңнамалық актілерге қоғамдық кеңестер қызметі мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы тиісті заңға қол қойдым.
Сол арқылы қоғамдық кеңестердің өкілеттігін едәуір күшейттік.
Енді, азаматтық белсенділікті арттыру жолында тағы бір маңызды қадам жасалады.
Бұл – талқыланып жатқан «Қоғамдық бақылау туралы» заң.
Біз онлайн-петиция институтын да заң жүзінде ресімдеуіміз керек.
Бұл бастамалардың мақсаты – мемлекет қызметінің тиімділігін арттыру, шешім қабылдауға азаматтық қоғамды тарту.
Мемлекеттік жастар саясаты саласындағы заңнаманы жетілдіру – негізгі міндеттің бірі.
Үкімет 2020 жылы Жастарды қолдау жөнінде кешенді жоспар қабылдады.
«Тәуелсіздік ұрпақтары» атты ұлттық жоба, мемлекеттік жастар саясаты және волонтерлік қызмет туралы заңдар дайындалып жатыр.
Депутаттар «жастардың әлеуметтік қызметтері» деген ұғымды заң жүзінде ресімдеуі керек.
Әлемдік тәжірибеге сәйкес Қазақстанда «Жастардың даму индексін» енгізген жөн.
Жергілікті атқару органдарының жастар саясатын жүзеге асыруға қатысты жұмысы соның негізінде бағаланады.
Қайырымдылық қызметін жүйелі қолдау мәселесі де басты басымдық болып отыр.
Бұл саладағы ынталандыру шаралары қарапайым әрі нақты болуы керек.
Соған сәйкес қайырымдылық шараларына және волонтерлік жобаларға атсалысатын бизнес өкілдері мен жеке тұлғаларға түрлі жеңілдіктер берілуге тиіс.
ЖЕТІНШІ. Біздің басты мақсатымыздың бірі – адам құқықтарын толық қорғау.
Бұл ретте, азаматтардың таңдау еркіндігін барынша қамтамасыз ету өте маңызды.
Әлемдік тәжірибеде адамның қандай да бір сайлауға келіспейтінін немесе үміткерлердің бәріне қарсы екенін заңды түрде білдіру құқығы кеңінен қалыптасқан.
Шын мәнінде, баламалы пікір және бәріне қарсы дауыс беру ұғымы біз үшін де қалыпты нәрсе болуға тиіс.
Сондықтан барлық деңгейдегі сайлау бюллетеньдеріне «бәріне қарсымын» деген жазу енгізген жөн.
Бұл бастама азаматтардың сайлау құқығын қорғауға жағдай жасайды.
Таңдауы жоқтығын ресми көрсетудің өзі таңдау емес пе?!
Тағы бір мәселе – адам құқығын қорғау саласы дәйекті түрде жетілдірілуге тиіс.
Оны институционалдық және ұйымдастыру жағынан нығайта түсуіміз қажет.
Мысалы, бізде омбудсмен институты бар.
Бірақ, ол әзірге өзінің әлеуетін толық көрсете алмай отыр.
Сондықтан жақын арада Омбудсмен туралы арнаулы заң қабылдауымыз керек.
Бұл заң аталған институттың қызметін барлық бағыттар бойынша реттейді.
Тиісті мамандар болмаса және ұйымдастыру жұмыстары жасалмаса, омбудсмен қызметін заңнамалық тұрғыдан қамтамасыз ету қиынға соғады.
Адам құқықтарына байланысты негізгі мәселелер өңірлерде байқалып отыр.
Жергілікті биліктің үстінен арыз-шағымдар көп түседі.
Сондықтан омбудсмен институтын, ең алдымен, аймақтарда күшейту қажет.
Адам құқығы жөніндегі уәкілдің аппаратын нығайтуымыз керек.
Сонымен қатар, біз бала құқықтарын қорғау жөніндегі ауқымды мәселелерді шешуге тиіспіз.
Балалардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету, балалар арасындағы суицид пен буллингтің алдын алу үшін мемлекеттік бақылауды күшейтіп, тиімді тетіктерді қарастырған жөн.
Ерекше күтімге мұқтаж балалардың инклюзивті дамуы мәселесін назардан тыс қалдырмауымыз керек.
Білім беру мекемелеріндегі тиісті қызметтердің тиімділігін арттыру үшін нормативтік база қалыптастыру – кезек күттірмейтін мәселенің бірі.
Әлеуметтік маңызы жоғары осындай мәселелерді шешу мемлекеттік органдардың ғана міндеті емес.
Оған бүкіл азаматтық қоғамның атсалысуы қажет екенін бәріміз түсінуге тиіспіз.
Құрметті депутаттар!
Ұсынылған бастамалар – қазір күн тәртібінде тұрған ұзақ мерзімді әлеуметтік-экономикалық, саяси реформалардың бір бөлігі ғана.
Оның көптеген бағыты бойынша қажетті заң жобалары талқыланып жатыр.
Депутаттар бұл жұмысқа белсене қатысып, Үкіметпен сындарлы қарым-қатынас орнатуы қажет деп санаймын.
Менің негізгі ұстанымым – қоғамдағы барлық өзекті мәселелер, ең алдымен, Парламентте талқылануға тиіс.
Қоғам өкілдері мен сарапшылар заң жобаларын дайындау ісіне барынша атсалысуы керек.
Азаматтардың наразылығын туғызуы мүмкін даулы мәселелер бойынша тиімді кері байланыс орнату – басты талаптың бірі.
Парламенттің алдында маңызды екі міндет тұр.
Бұл – сапалы заңдар қабылдау және өзекті мәселелердің шешімін табатын орталыққа айналу.
Жалпы, еліміздің заңнама жүйесін кешенді түрде жетілдіру керек.
Заң нормаларын әзірлеу барысында біреулердің жеке мүддесіне бола лобби жасауды түп-тамырымен жою қажет.
Сіздер, ең алдымен, сайлаушылардың сұранысын басшылыққа алып, тәуекел мен қатердің бәрін де саралауға тиіссіздер.
Депутаттар әрдайым қоғам тынысын аңғарып, тамырын дөп баса білгені жөн.
Парламент – ел мүддесі үшін аянбай қызмет ететін қайнаған жұмыс ортасы.
Халқымыз бізден оң өзгерістер күтетінін әрдайым есте ұстаған абзал.
Сондықтан шешім қабылдау кезінде асқан жауапкершілік танытуларыңыз қажет.
Барлық жоспарымыз жемісті жүзеге асуы үшін бір кісідей жұмылып, еңбек етуіміз керек.
Біз кез келген қиындықты жеңіп, биік белестерге бірге шығамыз!
Әділетті әрі өркендеген Қазақстанды бірге құрамыз!
Қастерлі құндылықтарымызды көздің қарашығындай сақтап, кемел келешекке бірге қадам басамыз!
Баршаңызға тағы да зор табыс тілеймін!
Отанымыздың жарқын болашағы Сіздердің жетістіктеріңізге тікелей байланысты.
Бүкіл халық Сіздерге үлкен үмітпен қарап отыр.
Осы үмітті абыроймен ақтайсыздар деп сенемін.
Ықыластарыңызға рахмет!